Her geçen gün büyüyen hacmi ve sektöre girmenin görece daha kolay oluşu ile elektronik ticaret artık günlük hayatın vazgeçilmezi haline geldi. Türkiye’de e-ticaret hacmi 2024 yılında bir önceki yıla göre ,7 artarak 3 trilyon Türk lirasını aştı.(Bkz.) İşlem sayısı ise 5 milyar 910 milyon adet olarak gerçekleşti. Buna karşılık Perakende e-ticaret hacmi ise 2024 yılında bir önceki yıla göre ,7 artarak 1 trilyon 619 milyar Türk lirasına ulaştı. Perakende e-ticaret işlem sayısı ise bir önceki yıla göre ,1 artış göstererek 1 milyar 850 milyon adet olarak gerçekleşti. Bu yazımızda elektronik ticareti düzenleyen mevzuatlar ve bu alanda faaliyet gösteren firmaların dikkat etmesi gerekenlere değineceğiz.
Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun
23/10/2014 tarihinde yayımlanan ve 01/05/2015 den beri yürürlükte olan 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, Türkiye’de elektronik ticaretin düzenlendiği en temel mevzuatlardan biridir. Kanun temelde, elektronik ticaret hizmet sağlayıcı, aracı hizmet sağlayıcı ve tüketiciler arasındaki üçlü ilişkide, tüketiciyi bilgilendirme, sipariş oluşturma adımları gibi temel konuları tanımlamaktadır.
Bunun yanı sıra ticari ve elektronik ileti gönderilebilmesi için izin ve bunların içeriği, tüketiciye yapılacak bilgilendirmenin asgari unsurları, hukuka aykırı içerikler ve elektronik ticaret lisansı gibi temel ve çerçeve hükümleri içermektedir.
Kişisel Verilerin Korunması Kanun
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK), elektronik ticaret faaliyetlerinde kullanıcıların kişisel bilgilerinin işlenmesi, saklanması ve paylaşılması süreçlerini düzenleyerek hem tüketicinin gizliliğini korur hem de veri sorumlularına önemli yükümlülükler getirir. E-ticaret yapan işletmeler, kullanıcıdan veri toplarken açık rıza almak, verileri yalnızca belirli ve meşru amaçlarla işlemek, güvenli şekilde saklamak ve gerektiğinde silmekle yükümlüdür. Ayrıca, ticari elektronik iletilerin gönderiminde KVKK ile 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun birlikte uygulanır; bu nedenle işletmeler, hem veri işleme hem de ileti onayı açısından uyumlu bir sistem kurmalıdır. Aksi hâlde idari para cezaları ve itibar kaybı riski doğabilmektedir.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
Temel olarak Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK), elektronik ticaret faaliyetlerinde tüketicilerin güvenli, şeffaf ve bilinçli bir şekilde alışveriş yapmasını sağlamayı amaçlamaktadır. E-ticaret yapan işletmelerin, tüketiciye satış öncesinde fiyat, cayma hakkı, teslimat, garanti ve iade koşulları gibi konularda açık ve doğru bilgi vermekle yükümlülüğü bulunmaktadır. Tüketicinin cayma hakkını kullanmasının sağlanmaması, yanıltıcı reklam yapılması veya satış sonrası yükümlülüklerin yerine getirilmemesi hâlinde idari yaptırımlar ve tazminat sorumluluğu doğabilir. Bu nedenle e-ticaret işletmeleri, TKHK hükümlerine uygun sözleşme ve bilgilendirme süreçleri oluşturmalıdır.
Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği
Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, elektronik ticaret yoluyla yapılan alışverişlerde satıcı ile tüketici arasındaki sözleşme ilişkisini düzenler ve tüketiciyi korumaya yönelik ayrıntılı hükümler içermektedir. Bu yönetmelik kapsamında e-ticaret yapan işletmeler, satış öncesinde tüketiciye ürünün temel nitelikleri, toplam fiyatı, teslimat süresi, cayma hakkı ve iade koşulları gibi bilgileri açık, anlaşılır ve erişilebilir şekilde sunmakla yükümlüdür. Sipariş onayı alınmadan tüketiciden herhangi bir ödeme talep edilemez. Ayrıca, tüketicinin 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeden sözleşmeden cayma hakkı bulunmaktadır. Bu bakımdan elektronik ticareti yapılacak ürünlerin bu yönetmelik kapsamında olup olmadığının öncelikle araştırılması gerekmektedir. Keza tüketicinin cayma hakkı da mutlak değildir. Cayma hakkının istisna olduğu ürünler de bulunmaktadır. Bu bakımdan satışlara başlanılmadan bu konuda profesyonel bir desteğe başvurmanızı tavsiye ederiz.
Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı Ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik
Elektronik ticaret, doğrudan hizmet sağlayıcının kendi ürünlerini kendi platformunda satması ile gerçekleşebileceği gibi, aracı platformların kullanılarak ürün satılması şeklinde de gerçekleşebilir. Bu bağlamda da bu yönetmelik e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıları ile, asıl ürün satıcısı olan e-ticaret hizmet sağlayıcılarının arasındaki ilişkiyi, aracı hizmet sağlayıcılarının uyması gereken kanuni yükümlülükler ve aracı hizmet sağlayıcı ile hizmet sağlayıcı arasında yapılması gereken sözleşmenin asgari unsurları gibi konuları düzenlemektedir. Bu sözleşmelerin asgari unsurları mevzuatta belirli olsa da genel hükümlerden kaynaklı olarak bazı ek yükümlülüklerin sözleşmeye eklenmesi de gerekmektedir.
Genel olarak e-ticaret mevzuatı, temel diğer hukuki metinlerden (borçlar kanunu, ticaret kanunu vb.) ayrı ve bağımsız bir mevzuat değildir. Bu bakımdan elektronik ticaret ile iştigal edecek işletmelerin öncesinde tümden bir mevzuat incelemesi yapması, satılacak ürünleri ve prosedürleri bunlara uygun olarak belirlemesi gerekmektedir. Pek tabi bu konuda bir profesyonel ile çalışmak faydanıza olacaktır.
